Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) Nedir?

Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği), 0-13 yaş arası çocukların tüm ağız-diş tedavilerinin ve koruyucu uygulamalarının yapıldığı diş hekimliği dalıdır. Bu branşla uğraşan çocuk diş hekimlerine ise pedodontist adı verilir. Pedodontist, bebek, çocuk ve genç bireylerin ağız ve diş sağlığında gerekli olan her türlü koruyucu uygulamayı ve tedavi yöntemlerini uygulamaktadır.

Latince kökenli bir kelime olan pedodonti “çocuk dişleri” anlamına gelirken pedodontist çocuk diş hekimi uzmanı olarak tanımlanmaktadır. Pediatrik diş hekimi olarak da adlandırılan pedodontistler, bebeklikten genç yetişkinlik dönemine kadar olan bireylerle çalışır. Pediatrik diş hekimi, çocukların iyi bir ağız sağlığı elde etmesine ve sürdürmesine yardımcı olur.

Pedodontist (Çocuk Diş Hekimi) Kimdir?

Çocuk diş hekimleri hamilelik dönemindeki annenin bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi yanında ergenlik dönemine kadar çocukların süt ve kalıcı dişlerinin sağlıklı olarak korunmasını, çürük, travma, kalıtımsal ve benzeri etkenlerin oluşturduğu sorunların giderilmesini amaçlamaktadır. Çocuk diş hekimlerinin en temel amacı koruyucu ve durdurucu hekimliktir. Koruyucu Diş Hekimliği Uygulamaları kapsamında erken teşhis ve tedavileri planlayarak çocukları çürüksüz bir geleceğe hazırlamak en önemli amaçtır.

Pedodontinin Çalışma Alanları Nelerdir?

Ağız ve diş bakımı hakkında aileyi bilgilendirmek çocuk diş hekimliğinin en önemli çalışma alanıdır. Hamilelik döneminde annenin sağlıklı bir ağız ve diş yapısına sahip olması son derece önemlidir. Bebekler doğdukları anda ağızları sterildir. Mikroorganizmaların bebeğe transferi anne-baba veya bakıcı gibi en yakınlarından tarafından olmaktadır. Özellikle çocuğun biberon, emzik veya kaşıklarının ağıza sokulması tükürük yoluyla mikroorganizmaların bebeğe transferine sebep olmaktadır. Bu sebeple ailenin ağız hijyeni ne kadar yüksek olursa bu ihtimal o kadar düşük olacaktır.

Çocuk diş hekimlerinin bir diğer çalışma alanı çocuklarda diş hekimi korkusunu ortadan kaldırmak ve bu konuda çalışmalar yapmaktır. Çocuğun çürük risk durumunu erkenden teşhis etmek ve diyetini, oral hijyenini buna göre düzenlemek gelecekte oluşabilecek ağrılı ve zor işlemlerin önüne geçecektir. 

Koruyucu uygulamalar ile (fissür örtücü ya da flor uygulaması) çürük oluşumunu engellemek, gerektiği hallerde dolgu ve kanal tedavisi yapmak, parmak emme, tırnak yeme, kalem ısırma vs. gibi zararlı alışkanlıkları önlemek, erken dönem ortodontik tedaviler yapmak, çekilmiş süt dişlerinin yerine yer tutucular yapmak, travma gibi acil durumlara müdahale etme ve özel bakım gerektiren çocukların anestezi ve sedasyon uygulamalarıyla diş tedavilerini sağlamak çocuk diş hekimlerinin diğer çalışma alanlarıdır. 

Koruyucu Uygulamalar Nelerdir?

Pedodonti diş hekimliğinde, koruyucu uygulamalar ile hastalık gelişmeden önlenmesine yönelik ve hastalık geliştikten sonra ise kalan sağlıklı dokuların korunmasına yönelik işlemler yapılır. Koruyucu diş hekimliğinde öncelik ilk olarak ebeveynlerin bilgilendirilmesidir. Çocukların her gün diş hekimine gelip kontrol yaptırması mümkün olmadığından anne ve babaların evde uygulanabilecek koruyucu uygulamalar hakkında bilgilendirilmesi önemlidir.

Koruyucu diş hekimliği hizmeti, hamilelik döneminde başlayan ve ömür boyu devam eden, diş hekimliğinin en önemli ve en değerli hizmetidir. Koruyucu diş hekimliği, kişiye özgü belirlenecek olan protokol dahilinde uygulanmaktadır. Bilgilendirme, yönlendirme, çeşitli klinik uygulamalar, bireysel ve sosyal etkinlikleri içeren bir program dahilinde yürütülmektedir.

Diş ve ağız hastalıklarının gelişmemesi için diş hekimlerinin yapabileceği birtakım uygulamalar vardır. Çürük riskinin belirlenmesi ve bu riskin azaltılması için önlem alınması, çürüğe yatkın dişlerin fissür örtücü ve flor uygulamaları gibi işlemlerle korumaya alınması, düzenli olarak takip edilmesi bu uygulamalar arasında yer alır.

Koruyucu diş hekimliğinin son aşaması ise oluşmuş hastalıkların (çürük, diş eti hastalıkları, çapraşıklık ya da dişler arasındaki boşluklar) tedavi edilerek ilerlemesini önlemek ve gelişebilecek farklı hastalıklara karşı önlem almaktır. 

Yer Tutucular Ne İşe Yarar?

Fissür örtücüler koruyucu diş hekimliğinin bir parçasıdır. Daha çok daimi dişlere uygulanmasının yanında süt dişlerine de yapılabilir. Çürümeye yatkın olan yeni süren dişlerin üzerine akışkan bir dolgu malzemesi sürülerek diş ve çürük yapan bakteriler arasına bir bariyer oluşturulur.

Bu yöntem, henüz çürümemiş ama çürüme ihtimali yüksek olan dişleri aşındırılmadan ya da küçültülmeden koruma altına almaya yarar. Pedodonti diş hekimliğinde uygulanan bu yöntemler süt dişlerin veya daimi dişlerin korunmasına yönelik uygulamalardır. 

Flor Uygulaması Nedir?

Flor, çürük yapan bakterileri etkileyerek çürük yapmasını zorlaştırır, dişlerin çürüğe karşı daha dirençli olmasını sağlar. Çürümeye başlamış dişlerin iyileşmesine veya derin çürük olan dişlerde çürüklerin ilerlemesinin yavaşlatılmasına fayda sağlar. 

Flor uygulaması, evde yapılanlar ve diş hekiminin yaptığı uygulamalar olarak ikiye ayrılır. Evde yapılan uygulamalar, florlu diş macunları, gargaralar, diş iplerinin kullanımıdır. Diş hekimlerinin yaptığı uygulamalar ise florlu jel ya da verniklerin dişlere sürülmesi ile gerçekleştirilir. Gerekli durumlarda diş hekimleri flor tablet reçete edebilir. 

Flor uygulamalarında ebeveynler tarafından en çok sorulan soru ise florun yan etkilerinin olup olmadığıdır. Florun yan etkilerinin görülebilmesi için belli bir dozun üstünde kullanılması gerekmektedir. Kullanım dozuna dikkat edilmesi halinde alerji gelişme ihtimali dışında herhangi bir sorun teşkil etmez.