Braket Nedir?

Braket halk arasında “diş teli” şeklinde isimlendirilen ve dişlerde oluşan çapraşıklıkları, eğrilikleri düzeltmek amacı ile kullanılmakta olan tıbbi gereçlerdir. Bu gereçler orta veya uzun vadede dişlerin düzene girmesine katkı sağlar. Gerçekleştirilen tedaviden kısa bir zaman içinde olumlu bir sonuç beklememek gerekir, çünkü çok ufak hareketler ile dişler üzerinde bir düzenleme yapabilmektedir.

Braket diş tedavilerinde bilhassa ortodonti tedavisi için gerekli olan bir materyal  olarak bilinir. Kullanım sıklığı oldukça fazladır ve diş üzerine yapıştırılmak amacıyla dişin biçimini değiştirmeye yardımcı olan sağlam malzemelerdir. Braket bakımı için genellikle dişleri fırçalamak ve sert besinler tüketmemek oldukça önemlidir. Braket kullanımında farklı çeşitler tercih edilmektedir.

Braket Çeşitleri Nelerdir?

Braket kullanımında genel olarak metal görünümlü olan çeşitleri tercih edilmektedir. Bununla birlikte görünmez braket çeşitleri de son zamanlarda oldukça sık kullanılmaktadır. Braket türleri oldukça fazla sayıda seçeneğe sahiptir. Braket çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Metal braketler: Dişin üzerine yapıştırılıp ve diş teli denildiği zaman ilk akla gelen çeşit, metal braketler olarak belirtilir. Bu materyaller oldukça iyi kalitede paslanmaz çelik malzemeyle üretilmektedir.  Eski zamanlarda bu materyallerin oldukça büyük ebatlarda üretimi sağlanırdı. Fakat günümüzde daha ufak ebatlarda üretim yapılmaktadır ve daha estetik bir görüntü sunar.
Damon braketler: Self ligating braket şeklinde de isimlendirilen bu malzemelerde kapaklar bulunmaktadır. Görüntüsü metal olan çeşit ile oldukça benzerdir. Ark teli braketin oluk bölümünde serbest bir biçimde kayabilmektedir. Ark telinin tutunmasını sağlayan ise kapaklardır, elastik yapıda veya metal bir bağ kullanmaya gerek kalamaz. Bu türde sürtünme daha azdır. Sürtünmenin az olmasından kaynaklı şekilde tedavi hızı da ivme kazanabilmektedir.
Seramik braketler: Estetik bakımdan son zamanda büyük bir ilgi görmektedir. Seramik braketler opak beyaz renktedir fakat metal olanlara kıyasla biraz daha büyük ebatlara sahiptir. Bu durum yiyeceklerin daha fazla birikmesi anlamına gelmektedir ve bu türü kullanan kişilerin ağız ile diş temizliğine oldukça fazla önem vermesi gerekmektedir. 
Invisalign (telsiz tedavi): Bu teknikte alışılmış diş tellerinin yerine şeffaf ve hareketli bir dokuya sahip olan plaklar kullanılmaktadır. Şeffaf dokuda olan bu plaklar bireye özel olarak, ölçü alınıp hazırlanmaktadır. Plak sayısıysa dişlerdeki çapraşıklık oranına bağlı şekilde değişiklik göstermektedir.
Lingual braketler: Lingual braketlerinse maliyeti öteki çeşitlere göre daha yüksektir. Sebebiyse bireye özel olarak hazırlanmış olmasıdır. Dişlerin ön kısmına değil arka kısmına diş telleri yerleştirilmektedir. Bundan dolayı konuşma veya gülümseme sırasında görülmezler. Estetik bakımından endişe duyan kişiler için ideal bir tercih olabilir. 

Braketler Neden Kırılır?

Dayanıklı malzemelerden üretilmiştir. Bundan dolayı braket kırılması çok fazla meydana gelen bir problem değildir. Nadir de olsa kırılma genel olarak sert besinlerden kaynaklanmaktadır. Kabuklu sert besinlerin dişlerle ısırılmaya çalışılması durumundaysa kırılma yaşanabilir.
Kırılmaya neden olan bir diğer faktörse uygulama sırasında kullanılmakta olan yapıştırıcı malzemelerin zaman içerisinde güçsüzleşmesi ve bulunduğu yerden çıkmasıdır. Bu durumda da hızlı bir şekilde kırılma yaşanabilir. Kırılma yaşanmasa bile yapıştırıcı malzemenin güçsüzleşmesi ve braketlerin yerinden çıkması durumunda tekrar yapıştırılması gerekmektedir. Aksi durumda tedavinin başarısı kötü yönde etkilenmektedir.

Braket Hangi Durumlarda Uygulanır?

Halk arasında bu tedavi yönteminin yalnızca çocukluk çağında işe yaradığı, yetişkinlerin bu tedaviden faydalanma noktasında geç kaldığı düşünülmektedir. Yetişkin kişiler için de braketin tedavisi uygulanabilir ve oldukça başarılı neticeler elde edilebilmektedir. Çocuklardaysa bu tedavinin yapılabilmesi için süt dişlerin dökülmüş olması, kalıcı dişlerinse tamamı ile çıkmış olması gerekmektedir. Henüz süt dişleri dökülmeyen çocuklara bu tedavi yöntemi uygulanmamaktadır. Genellikle braket uygulanmasına gerek duyulan durumları şu şekilde sıralayabiliriz; 

• Dişlerin çapraşık bir sıralanış göstermesi 
• Çene bozukluklarının bulunması
• Alt ve üst çene kısmının birbiri ile orantısız bir şekli olması
• Dişlerin üst üste binmesi
• Dişlerde sıralanışa dair sorunların olması
• Diş aralarında görülen boşluklar
• Dişlerde dönme problemi olması

Yukarıda sıralanmış olan etkenler braket kullanımını gerektiren en yaygın nedenler arasındadır. Ancak bazı spesifik durumlar geliştiğinde de özellikle estetik bakımda daha düzgün bir diş görünümü elde etmek için kısa veya uzun vadede diş teli tedavisinden yararlanılabilir.

Braket Bakımı Nasıl Olmalıdır?

Braketin takılı olması ağız ve diş hijyeninin ihmal edileceği anlamına gelmemektedir. Tersine bu konuya çok daha özenli bir biçimde yaklaşılmalıdır. Diş fırçası ve diş ipi kullanılabilir. Bundan dolayı dişlerin temizliği zorlanmadan yapılabilir ve dişlerin araları da diş ipiyle temizlenip plak oluşumu engellenebilir.
Braketlerin aralarında veya diş ile temas ettiği hatlarda besin artıklarının kalmadığından emin olunmalıdır. Bunun için de arayüz fırçası olarak isimlendirilen ve diş aralarının muntazam bir biçimde temizlenmesini sağlamakta olan ürünler tercih edilebilir.
Dişlerin günde 3 kez fırçalanması ve yemeklerden sonra bol suyla ağzın çalkalanması, bir manada ağız içinin devamlı temiz kalması sağlanmalıdır. Diş teli kullanmak, ağız ve diş temizliğinin oldukça zor gerçekleştirileceği anlamı taşımaz. Gün içinde kısa vakitler ayırarak gereken hijyenik temizlik yapılabilir ve böylece diş sağlığı korunabilir.

Erişkin Hastalarda Seramik Braket

Yetişkin kişiler daha estetik görünmesi sebebiyle genel olarak seramik braket çeşitlerini tercih etmektedir. Seramik materyalden hazırlanamış olanlar daha dikkatli kullanılması gereken braketlerdir. Dişlerin kendi rengine oldukça yakın renkte olan teller de kullanılabilmektedir ve dolayısı ile diş tellerinin dışarıdan görünme oranları azalmaktadır. Kişiler seramik braketleri kullandıkları zaman kendilerini estetik bakımdan da daha iyi hissederler. Bu konuda diş hekiminize danışarak çok daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.